Nội dung chi tiết: Dự báo dân số và nguồn lao động
Dự báo dân số và nguồn lao động
Chương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngương này cung cấp cho người học nhừng kiên thức và kỳ nâng cần thiết đẽ dự báo dần sô và dự báo nguồn lao động trong tương lai làm cỡn cứ hoạch định các chính sách trong phát triển kinh tê -xà hội. Với nội dung dự báo dân số, giáo trình giúp người học hiếu rò đôi tượng, phạm vi, nội dung của dự báo Dự báo dân số và nguồn lao độngdân sô. nhân tô ánh hưởng và các xu hướng phố biên của quá trình phát triển dân số trong điều kiện ngày nay, từ dó hiếu rõ cách vận dụng các phương ph
Dự báo dân số và nguồn lao động
áp dự báo chung vào lỉnh vực dân sô và các phương pháp đặc thù cùa dự báo dân số. Nội dung thứ hai dê cộp đến cơ sở lý luận dê nhận thức xu hướng biênChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao động thô. Dân sô và lao dộng là phạm trù vừa mang tính xà hội vừa mang lính kinh lẽ, vì vậy lý luận và phương pháp dự báo dân sô và lao dộng trình bày ờ chương này dược hình thành trên quan diêm dông bộ, đặt quá trình dân sô và lao dộng trong các mõi quan hệ hình thành giữa phát triển kinh lẽ với các qu Dự báo dân số và nguồn lao độngá trình khác như chính trị, xà hội, pháp lý, tiến bộ khoa học công nghệ...A. Dự BÁO DÂN SÕ1. Đôi tượng và nhiệm vụ dự báo dân sô1.1.Khái niệm và dôi t
Dự báo dân số và nguồn lao động
ượng nghiên cứu của dự báo dân sôCon người có vai trò quyết định trong quá trình phát triẽn kinh tê. Một mặt con người là tiềm lực sản xuất chính của Chương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngquá trình phát triển của một đât nước. Trong chiên lược ổn định và phát triền kinh tế - xà hội đến năm 2000 cùng như các chiến lược phát triển sau này, quan điếm của Đảng và Nhà nước ta luôn thế hiện rõ: "Mục tiêu và động lực chính của sự phát triển là vì con người, do con người. Chiến lược phát tri Dự báo dân số và nguồn lao độngển kinh tê - xã hội đặt con người vào vị trí trung tâm”1.1 Chiên lược ôn đinh vả phát triẽn kinh lẽ - xã hỏi đèn năm 2000-NXB sự thật- Hả nội 1991-trá
Dự báo dân số và nguồn lao động
ng 8.1Qui mô và cơ cấu dân số là căn cứ đâu tiến và quan trọng nhất đẽ hoạch định chiên lược phát triển kinh tẽ - xã hội của từng thời kỳ, là cơ sở đêChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngược tiên hành định kì 10 năm một lân. Còn ở các nước đang phát triển, do hạn hẹp vẽ nguồn tài chính, khoảng cách giừa các lân tống điêu tra dân số có thê kéo dài hơn. Do vậy, dự báo dân số tương lai có vai trò rãt quan trọng trong hệ thống quản lý kinh tê - xã hội của đất nước.Dự báo dân số tà ước l Dự báo dân số và nguồn lao độngượng dân sô trong tương lai thông qua việc phân tích xu hướng biên động và các nhân tô ánh hưởng đến sô sinh, sô chết và các luông di dân.Không nên hi
Dự báo dân số và nguồn lao động
ếu dơn giản dự báo dân số chi trà lời câu hỏi vê sõ dân trên phạm vi một lành thố ở một thời kỳ nhất định trong tương lai, mà nó phải phản ánh được mộChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngản lý kinh tê - xà hội, dự báo dân sỗ cần thiết phải trả lời dược các câu hỏi trên các khía cạnh sau đây: o) Quy mô dân số và phân bố dân cu':Quy mô dân số biêu thị khái quát tống sõ dân của một địa phương, một vùng, một nước hay các khu vực trên thế giới. Những thông tin về quy mô dân số là rất cân Dự báo dân số và nguồn lao động thiết trong phân tích, hoạch định chính sách phát triển kinh tế - xâ hội cùng như là cơ sở quyết định các vân đê quan trọng khác trong phạm vi không
Dự báo dân số và nguồn lao động
gian tương ứng. Đế nâm được quy mô dân số một cách đây đủ cân phải tiến hành điêu tra một cách tống thê. Tuy nhiên, ngoại trừ khía cạnh chi phí cao chChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao động vụ quản lý. Bên cạnh quy mô dân số, người ta thường sử dụng chỉ tiêu mức tăng hay tốc độ tăng của dân số đê phẩn ánh động thái thay đối dân sỗ qua một thời kỳ.Phân bố dân cu*: Phân bố dân cu’ phàn ánh sự phân chia toàn bộ dân số theo nhifng vùng lãnh thố khác nhau dựa theo các đặc trưng như: đơn vị Dự báo dân số và nguồn lao động hành chính, địa diêm cư trú (thành thị và nông thôn), vùng địa lý...Các thông tin vê phân bõ dân cu’ là cần thiết cho nhừng nghiên cứu chi tiết phục
Dự báo dân số và nguồn lao động
vụ nhiệm vụ quản lý kinh tê xã hội.2b) Cơ câu dân sỗCơ câu dâu số là sụ’ phân chia tống dân sô của một nước hay một vùng thành các bộ phận dựa theo mộChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngcơ câu theo tính chất, mức độ hoạt động kinh tê; cơ câu theo nghê nghiệp hay cơ cãu theo địa bàn cu’ trú...Cơ cấu dân số theo giới tính: Là sự phân chia tống dân số thành hai bộ phận nam và nữ. Cơ cãu dân số phản ánh tỷ lệ của nam và nù’ trong tống dân số. Các số liệu vê cơ câu giới tính trong tương Dự báo dân số và nguồn lao động lai rất có ý nghĩa trong quân lý kinh tế và xà hội. Nó cung cấp căn cứ’ đẽ xác định mức độ tham gia vào các hoạt động kinh tế của dân sô cũng nhu’ li
Dự báo dân số và nguồn lao động
ên quan đến các vân đê xâ hội, chính trị khác trong phát triển.Cơ cấu theo độ tuổi: Là tổng thế các bộ phân dân số ở các độ tuổi khác nhau, được xác đChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngm ( nhóm 10 độ tuổi)...Cơ câu theo độ luối của dân sõ thường xuyên biến động dưới tác động tiực tiếp của các chỉ tiêu mức sinh và mức chết của dân số. Vì vậy, các số liệu trong tương lai vê cơ cấu theo độ tuổi có ý nghía thiết thực cho các nghiên cứu và quàn lý kinh tế xã hội nhu’: xác định số lượng Dự báo dân số và nguồn lao động học sinh từng cấp học; số lượng nguồn nhân lực và nguồn lao động; tỷ lệ phụ thuộc...Cơ câu theo các nhóm dân tộc: Vấn đề dân tộc có vị trí quan trọng
Dự báo dân số và nguồn lao động
trên nhiêu phương diện chính trị, văn hóa, nhân văn... không chỉ ở trong nước mà là sụ’ quan tâm chung của thê giới. Cơ cẩu theo các nhóm dân tộc đượChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngn tộc ( 54 dân tộc), trong đó đại đa số là người dân tộc Kinh (86,2% theo số liệu Tõng điêu tra dân số 01/4/2009), còn lại là các dân tộc ít người ( khoáng 13,8 %). Vì thế các chính sách của Nhà nước liên quan đến các dân tộc là rãt quan trọng và việc nghiên cứu, ban hành các chính sách đó không thể Dự báo dân số và nguồn lao động không dựa trên các số liệu về dân số, đặc biệt là dân số trong tương lai.Cơ cẩu dân số theo đặc trưng kinh tế: Theo đặc trưng kinh tẽ, trong nghiên c
Dự báo dân số và nguồn lao động
ứu và dự báo dân sô người ta xem xét mức độ tham gia các hoạt động kinh tê của dân số và chia thành hai loại: dân số hoạt động kinh tê và dân số3khôngChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngiệp dang lích cực tìm kiêm việc làm. Còn dân sô không hoạt dộng kinh lê bao gôm những người trong độ tuổi lao động nhưng không lao động như: người nội trợ, học sinh, nhưng người mất khá năng lao động, nhừng người không muôn lao dộng và những người nghi hưu không lao dộng.Cư câu lao dộng theo trình d Dự báo dân số và nguồn lao độngộ vãn hóa, học vânTrình dộ văn hóa ( giáo dục) cùa dân sô là một trong nhừng chì tiêu quan trọng biểu thị mức sống cứa dân cu’ và là một chí số phán á
Dự báo dân số và nguồn lao động
nh trình độ phát triển cúa một quốc gia. Vì thế, các thông tin vê dự báo cơ cấu dân số theo trình độ vãn hóa là rât can thiết, giúp Nhà nước và các cơChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngục vụ nghiên cứu phát triền, các chi tiêu thường được quan tâm như: Tỷ lệ đến trường nói chung; tỷ lệ đến trường theo độ tuổi, giới tính và mồi cap học; sổ năm đi học bình quân cùa dân số; Tỳ lệ biết đọc, biết viết trong dân số; Trình độ học vân phân chia theo đoTi vị hành chính, vùng và nhóm dân tộ Dự báo dân số và nguồn lao độngc.Dự báo dân số là một bộ phận cấu thành trong hệ thống dự báo kinh tế - xà hội của quốc gia. Đối tượng ttực tiếp của dự báo dân số là sự biên động củ
Dự báo dân số và nguồn lao động
a dân số trong tương lai thông qua sự thay dõi của mức sinh, mức chết và các luông di dân trong thời kì dự báo. Quá trình phát triển dân số chịu ảnh hChương 12Dự BÁO DÂN SỐ VÀ NGUỒN LAO ĐỘNGGiới thiệu chươngDân sỗ và ỉao động là nhừng yếu tố có quan hệ mật thiết với quá trình phát triển kinh rê. Chư Dự báo dân số và nguồn lao độngùa các dự báo dân sô cần đặt dự báo dân số trong môi quan hệ mật thiết với các dự báo khác, nước hết là các dự báo vê kinh tế, chính trị, xà hội, tiên bộ khoa học công nghệ, môi trường tự nhiên và quan hệ quôc le.1.2.Nhiệm vụ cùa dự báo dân sỗDự báo dân sô có V nghía to lớn doi với nhiệm vụ quàn lý Dự báo dân số và nguồn lao độngkinh tẽ - xà hội cùa đất nước. Những kết quá cúa dụ’ báo dân số trong tương lai về số lượng, sụ’ phân bố theo lành thổ, cơ cấu theo giới tính, độ tuồi
Dự báo dân số và nguồn lao động
, dân tộc, cơ cẩu về trình độ vãn hoá và học vân... là nguồn tài liệu co' sỏ* quan trọng de nhà nước dê ra chiên lưực phát triền kinh tẽ - xà hội ờ từ