Nội dung chi tiết: Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
Đỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhủa nhiều phân tích, trong nhửng nâm qua không cõ một khu vục nào trên thế giới mà quan hệ quốc tế đâ thay dổi sâu dậm vã nhanh chóng như quan hệ giữa Trung Ouốc vã các nước ASEAN.LU Trong một bài tướng trinh trước ũy Ban Đồi Ngoai cùa Thượng Viện Mỹ váo đấu tháng 6 năm 2005 ông Christopher Hill, thứ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh trướng ngoại giạo đặc trách khu vực Châu Á Thái Binh Dương, nói: 'Nhừng thành quđ ngoại giao, chính trị, và kinh tế gáy ấn tượng lớn nhất cúa Trung Q
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
uốc trong vái nãm qua lã ờ khu vực Đõng Nam A. ■[£]Vì những hoạt dộng của Trung Quốc tại Dông Nam Á dã gáy án tượng rất lớn đối với Mỹ và nhiều nuớc kĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh vỡi Đông Nam Ả. nói chung, vá vỡi Viẽt Nam. nôi riêng. Đé trà lỡi câu hôi vửa nêu ra. Ưong phản đau cùa bãi nảy chúng tôi xin liệt kẻ một cách hết sức sơ lược vài nguyên nhân mã nhiều chuyên gia và chính khách nói đâ thúc đẩy Trung Quốc tãng cưỡng quan hẽ vỡi cãc nước Đông Nam Ả. Trong phản 2 chúng Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh tôi sẽ trinh bày một số chi tiết vẻ quan hộ gản đãy giữa Trung Quốc vỡi cãc nước ASEAN. Phản 3 vá phấn 4 sẽ lẩn lượt đẻ cáp đến chính sách, thái độ v
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
à hoạt động của Mỹ và Nhật tại Đông Nam  trong những nâm qua. Và CU0I cùng, bài nầy sẽ đi đến kết luận là với sụ tạng cường họat động cúa 3 cưònọ quốĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhới.I.Vài nguyên nhân giúp Trung Quốc tăng cường quan hệ và ành hường1 Nguỵẻn nhân thứ nhắt là sau khi Chiến Tranh Lạnh két thúc Mỹ chì chú ý đến Đồng Nam Á đến Đóng Nam Á khi não khu vực náy gặp khó khăn haỵ có nhũng sư kiện gi rác roi xáy ra. Thái độ thở ơ của Mỹ. nếu không nói là chinh sách của Mỹ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh. dán đến cuỏc "khùng hoảng tiền tê” ờ Châu Ả năm 1997-1998. Thẻm vâo đó là chính sđch cùa Quỹ Tiền Tệ Quốc Tế (IMF), mả nhiẻu người trong các nước bị
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
khùng hoâng cho lẳ chính sách cùa Mỹ. tàm cho cuộc khùng hoảng kéo dài và gây thiệt hại rồt lởn cho các nước dó.(3J Do đố nhiều ngựời trong các nước Đỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh đẻ chững minh rang Trung Quốc thực tinh muốn giúp đỡ các nước gập khùng hoàng ờ Dông Nam Á như viện trợ kinh tế cho Thái Lan và Indonêsiạ và không hạ giá dồng nhãn dãn tệ vl việc nẩy sè làm cho cuộc khủng hođng thêm trầm trọng. Vi thể. quan hệ giữa Trung Quốc với các nước ASEAN không nhũng được cài Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh thiện một cách nhanh chóng sau đõ má sự thành cõng cùa cậc hãnh động cùa Trung Quỏc côn giúp nâng cao tư tin cùa giới lãnh đạo Trung Quốc trong việc
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
thay đối vã áp dụng các chính sách cúa họ dối với Á Châu, nói chung, và với Dông Nam Ả. nói riêng dể bảnh trướng ánh hướng vã thế lực cúa họ trong khuĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhhủng bố và không cổ một chính sách kinh tè. chinh trị. vá an ninh rõ răng vá mach lac đối với khu vực. Morton Abramowitz vã Stephen Bosworth cõ nhặn xẽt như sau:Dường lối cúa Mỹ hiện naỵ trong khu vực rất rởi rạc: một vài hành dộng chống khủng bố ớ chỗ nầỵ, một it tái trợ chọ viẽc phát triền ờ chỗ k Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhia. một vãi cuộc thãm viẻng cùa tống thống, vã những tuyên bố thướng xuyên vẻ những gặt hãi vinh quang cùa ASEAN trong khi cũng lũc thi thúc đầy một v
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
ái hiệp định thương mại sọng phương. Hiện nay có một số nguôi càng ngày càng nói rảng ánh hướng lớn mạnh cùa Trung Quốc trong khu vưc đe dọa những quyĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh cúa nó đối vói Đài Loan và đối vói vấn đẻ an ninh ở Á Châu nói chung hơn là [các vấn đề kinh tế và chính trị trong khu vực Đông Nam ÁỊ.Chính sách của Mỹ không tương xứng VỚI những quyền lợi cùa Mỹ trong khu vực Đồng Nam Á đẩy biển đỏi nẩy. một khu vưc cõ 500 triệu người. Mót trong những quyền lợi c Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhhinh [của Mỹ] ờ đây là mậu dịch. Trong năm 2003 tỏng giã trị mâu dịch của Mỹ vỡi ASEAN lá 130 tỷ đỏ la và tỏng số đẩu tư đâ lẻn đền 90 tỳ. [5]Như chún
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
g ta sẽ tháy phía dưới bãi nẩy. trong phản nôi vẻ phàn ứng của Mỹ. chính sách cùa Mỹ đối VỚI Đdng Nam Á đã và đang có một sổ thay đoi tú khi hai VỊ cựĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhg Mâu Dich Mỹ-ASEAN (US-ASEAN Business Council President), đâ phái thốt lẽn trong mót bái diẻn ván lã chưa cô mót thời kỳ nào mã 'Mỹ rắt thiếu tập trung vá Trung Quốc lại rẩt quyểt tâm" (when the u s. has been so distracted and China so focused" nhu trong hiện tại.ỊÊ] Thêm vào đó lâ việc Mỹ dùng vũ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhlục. néu không nói là bạo lực, để "Chổng khùng bố" Hồi Giáo ỏ l-rác và các nơi khác dã lãm cho một số nước như Inđônesia và Ma-lai-xi-a - nơi da số dâ
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
n chúng theo đạo Hổi -lai càng oán giận Mỹ và. qua đó. câng tạo cơ hội cho Trung Quốc bành trướng ánh hường và thế lực cùa mình trong khu vực Đởng NamĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhthập kỷ 90 đến gần đây cộng VỚI khùng hoẩng Châu  nâm 1997-98. đã phải rút bớt các hoạt động kinh tế và mậu dịch vời các nước ASEAN Viéc nẩy dã tao một khoáng trống giúp cho các hoat đỏng kinh tê vá mậu dịch của Trung Quốc có thể tràn váo Đông Nam Á một cách dẻ dâng hơn. Sau đây lã một vãi số liéu Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhcho thầy: 1) sư thay đối trong quan hệ mậu dỊCh giũa các nước ASEAN VỚI Nhật vá Trung Quổc; và 2) sự thay đồi trong quan hệ đáu tư giữa ASEAN với hai
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
nước trên.a) Thay đổ/ trong quan hệ mậu dịchTheo các con sổ thống kẽ cùa IMF.EJ thi tứ năm 1990 dển năm 2002 tỏng số xuầt khấu cùa ASEAN cho toàn cảu Đỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh lán. tự 2,6 tỳ đến 21,3 tỷ. Do đó. tỳ phản cùa xuất khảu sang Nhát tụt xuống tứ 18.9% trọng khi tỳ phan cùa xuẩt khẩu sang Trung Quốc tảng tứ 1.8% đén 5.3% trong cũng thời kỹ. Tuy nhiên, đển năm 2002 xuất kháu cùa ASEAN sang Nhật vẫn côn lán hơn 2 lần xuất khầu sang Trung QuốcNháp kháu cũng có chiể Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhu hướng tương tư. Tỏng số nhập kháu của ASEAN từ cãc nước trẽn thế giỡi tảng 118% từ năm 1990 dẻn năm 2002. Trong củng giai đoạn, nhập khẩu từ Nhát ch
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
ì tăng cõ 54% (từ 37,8 tỳ dở la đền 58,2 tv) và nhập kháu từ Trung Quổc tâng khoẩng 5.7 lần (từ 4,8 tỷ đỏ la dển 27,2 tỳ). Do đố tỳ phần nhập khau cùaĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhrị nhâp kháu từ Nhật đén nâm 2002 vẫn còn lớn gấp hai từ Trung Quốc.Những số liệu cùa IMF cũng cho biết tỳ phần nhập khẩu cùa ASEAN từ Nhát tăng đều đặn cho đên cao đỏ lã nâm 1997 (16.6%). Đến nam 1998 tỳ phần nảy tụt xuống còn 12% vã tữ đó đén nay vần nảm ỳ ỏ mức này Ngược lại. tuy xuát khẩu sang N Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhhật có tụt chút ít trong giai đoạn khùng hođng. tỷ phần xuát khẩu sang Nhật đă hòi phục nhanh chóng và đã vượt xa mức độ nâm 1997 Trong cùng thởi kỳ t
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
ỷ phản nhâp khấu tữ Trung Quốc vã sang Trung Quốc vần tăng trường đèu dăn.Ngây 9 tháng Giêng nám 2006 tở China Daily (Nhật Báo Trung Quốc trẽn mạng ) Đỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh lã ASEAN đâ trờ thành ban hãng lỡn thứ 5 cùa Trung Quốc và luòng thuơng mại hai chiếu đã đạt hơn 120 tỳ Mỹ kim trong nâm 2005. Xuầt siêu cùa các nước ASEAN đối VỚI Trung Quốc trong nám 2005 lớn hon 16 tỳ Mỹ kimb) Thay đổi trong quan hẻ đẩu tưTheo số liệu cùa Co' Quan Thư Kỷ cùa ASEAN, 181 tống giá Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhtrị cùa các nguồn đáu tư trực tiếp từ nuớc ngoài (FDI) vào cđc nưóc ASEAN (không kể Campuchia) từ năm 1995 đến nám 2001 la 141,3 tỳ đỏ la. Các nguồn F
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
DI đỏ vão ASEAN tăng đều đều hãng năm cho đẻn mức cao nhất là 29.6 tỷ đô la nầm 1997. Sau đó. vi khùng hoàng, tổng số FDI tụt xuống chì cỏn có 10,2 tỷĐỏng Nam Á trong quan hệ Mỹ, Nhật, Trung Quốc và ánh hướng cúa nó đối với việt Nam*Ngỏ Vĩnh LongUniversity of Maine (Orono. Maine. Mỹ)Theo đánh giá củ Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinhNám 2004. chẳng hạn. Trung Quốc nhận đươc 64 tỷ Mỹ kim FDI vã nầm 2005 Trung Quốc nhân đựơc 60 tỳ Mỹ kim.Trong giai đoạn 1995-2001 FDI từ Nhật sang ASEAN chiếm 15,7% tống số FDI vào ASEAN, túc 22. 2 tỳ đỏ la. Nám cao nhất (1997) là 6.8 tỷ độ la (23%) vã nâm thắp nhắt (2000) lã -135 triệu đỏ lạ (-1,5 Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh9%). Trong cùng thôi kỳ. FDI từ Trung Quổc sang ASEAN chì chiếm có 0.6% (821 triéu) tổng số FDI cháy vào ASEAN. Nhung mặc dầu tỳ phần cùa Nhật đă tụt
Dong nam a trong quan h m , nh chua xac dinh
dản. nhất lâ trong giai đoạn 1999-2001, tỳ phần cùa Trung Quốc đă táng từ 0.2% nâm 1999 (44 triệu đồ la) đến 1,45% nám 2001 (148 triệu). Theo số liêu